Oud = Out
Op 21 november 2009 verscheen Oud is Out. Ervaringen van lesbische en biseksuele vrouwen, geboren voor 1945. Dit is het resultaat van een voor België uniek project, waarbij in het midden van de jaren ’90 een reeks lesbische en biseksuele vrouwen is geïnterviewd door Ann David en Mips Meyntjens. In samenwerking met het Fonds Suzan Daniel wordt de informatie die dit heeft opgeleverd, nu voor het eerst toegankelijk gemaakt voor het grote publiek. De getuigenissen zijn alvast aangrijpend, soms humoristisch, soms pijnlijk, in elk geval heel authentiek.Dankzij dit heel leesbare boek wordt eindelijk een stukje van de dubbel verborgen geschiedenis van lesbische vrouwen zichtbaar.
Het mooi geïllustreerde ‘Oud is Out’ bestaat uit twee delen. Het eerste deel omvat eenthematische analyse van veertien interviews met lesbische en biseksuele vrouwen, geboren tussen 1910 en 1940. Het tweede deel presenteert zes quasi volledige getuigenissen.De veertien vrouwen vertellen over hun kindertijd en puberteit. Ze halen herinneringen op aan hun schooltijd, hun eerste lesbisch aanvoelen, hun eerste vriendinnetjes en aan hoe en waar ze uitgingen. Ze gaan dieper in op de evolutie in hun zelfbeeld als lesbische vrouw en op het proces van hun zelfaanvaarding, vaak eenzaam en pijnlijk. Zowel de reacties van de buitenwereld (familie, vrienden, collega’s) op hun coming out als de redenen waarom ze er soms voor kozen hun seksuele geaardheid verborgen te houden, komen aan bod. Ze spreken ten slotte uitvoerig over hun relatie(s) en over hoe ze die vorm gaven in een maatschappij die niet bepaald van overdreven vrouwvriendelijkheid kon worden verdacht en waarin elke vorm van alternatieve seksualiteit als abnormaal en afwijkend werd bestempeld.Meer dan tien jaar na de gesprekken was het niet meer mogelijk alle geïnterviewde vrouwen terug te contacteren. Enkelen zijn immers reeds overleden, anderen verhuisd. Denise, Liliane en Vic konden we wel de op basis van hun vroegere getuigenis uitgewerkte teksten ter goedkeuring voorleggen. Bij de anderen was dat niet het geval. Daarom is ervoor geopteerd om die overige verhalen te anonimiseren: (plaats)namen zijn veranderd, net zoals sommige situaties. Aan de essentie ervan is echter niet geraakt.Het werk is pretentieloos geschreven en geeft op geen enkele plaats de indruk een alwetend academisch werk te zijn. Dat kon ook niet met slechts een beperkt aantal diepte-interviews ter beschikking, allen afgenomen van vrouwen uit het Nederlandstalig landsgedeelte. De interviews bevatten zonder twijfel een bron aan informatie, maar er zijn te weinig cases om sluitende conclusies te trekken. Er wordt wel gewezen op enkele mogelijke tendensen.
Op 20 mei 1995 vond de tiende Lesbiennedag plaats in de Gentse Vooruit. Naar aanleiding van deze verjaardag wilde de organisator, het Lesbies Doe-Front, graag dat het programma aandacht besteedde aan de lesbische geschiedenis. Ann David en Mips Meyntjens hadden dan weer al lang de wens om een activiteit rond oudere lesbiennes te organiseren. Het Lesbies Doe-Front nodigde hen bijgevolg uit om dat concreet uit te werken.Dit betekende het begin van een project dat tot op vandaag uniek is in ons land. Ze startten een reeks interviews met oudere vrouwen, geboren tussen 1910 en 1940, en tegen 20 mei 1995 hadden ze veertien getuigen één of meerdere keren geïnterviewd. Voor de Lesbiennedag maakten ze een samenvattende inleiding, zochten drie vrouwen met een heel verschillende geschiedenis die op het podium wilden komen, en stelden een scenario samen om enkele krachtlijnen en hoogtepunten naar voor te brengen. Honderden vrouwen luisterden bij momenten ademloos naar de verhalen van de oudere lesbiennes. Jong en oud waren enthousiast. Het voornemen groeide dan ook met dit project door te gaan, nog meer vrouwen te interviewen en het materiaal te publiceren.
In hun schaarse vrije tijd deden Ann en Mips alles wat mogelijk was om vrouwen te zoeken, te contacteren, te interviewen. Enkele sympathisanten tikten daarnaast de cassettes uit. Vervolgens stond het analyseren en redactioneel verwerken van alle informatie op het programma.
Hoe vastbesloten Ann en Mips ook waren om hun droom waar te maken, toch stonden tussen droom en daad wetten in de weg, en praktische bezwaren, zoals Elsschot zo terecht schreef. Omwille van een gebrek aan tijd kon het project uiteindelijk niet worden afgewerkt.Jaren later besloten Ann en Mips om alle bronnenmateriaal in bewaring te geven aan het in 1996 opgerichte homo/lesbisch archief en documentatiecentrum Fonds Suzan Daniel vzw. Omwille van de grote waarde van de geregistreerde getuigenissen deed het Suzan Daniel Fonds in 2008 het voorstel om over te gaan tot publicatie. Ann en Mips reageerden enthousiast. Samen met het Fonds werden vervolgens alle documenten opnieuw doorgenomen, gestructureerd, geredigeerd…
Praktische informatie
Titel: Oud is Out
Ondertitel: Ervaringen van lesbische en biseksuele vrouwen, geboren voor 1945
Auteurs: Ann David en Mips Meyntjens 152 p. - verkoopprijs: € 12,50 - verschijningsdatum: 21 november 2009
ISBN: 978-90 8092 367-6
NUR 694
Het boek is een gezamenlijke uitgave van het homo/lesbisch archief en documentatiecentrum Fonds Suzan Daniel en uitgeverij ’t Verschil, en kwam tot stand met steun van de Vlaamse overheid en van Casa Rosa.
Het is te verkrijgen in boekhandel ’t Verschil (Minderbroedersrui 33 – 2000 Antwerpen) en elke betere boekhandel.
Verdeling België: EPO DistributieBestellingen vanuit Nederland rechtstreeks bij uitgeverij ’t Verschil(info@verschil.be 03-226.08.04)
Voor alle bijkomende informatie: 09/223.58.79 of info@fondssuzandaniel.be